مراحل ترخیص کالا از گمرک چین
ترخیص کالا از چین فرآیندی ساختارمند و چندمرحلهای است که بدون آشنایی با روال گمرکی این کشور، ممکن است با چالشهای جدی مواجه شوید. در ادامه، مراحل ترخیص از چین را مرور میکنیم:
- تهیه اسناد و مدارک: اولین مرحله آماده سازی اسناد توسط فروشنده یا شرکت ترخیص کار است. این مدارک شامل فاکتور فروش، پکینگ لیست، گواهی مبدا و مجوز صادرات است.
- اظهار کالا در سامانه single window: مرحله دوم ثبت اظهارنامه الکترونیکی در سامانه گمرک چین یعنی سامانه single window است. بعد از ثبت اظهارنامه صادراتی، اطلاعات بارنامه و گواهی نامه های لازم، هزینه ترخیص باید پرداخت شود.
- بازرسی کالا: طبق حساسیت های امنیتی و با توجه به نوع کالا ممکن است که گمرک چین دستور بازرسی فیزیکی کالا یا اسنادی بدهد. بازرسی ممکن است در انبار یا در فرودگاه و بندر انجام شود. بعد از تایید، مجوز خروج یا همان customs release صادر میشود.
- دریافت مجوز خروج و صدور بارنامه: در این مرحله بارنامه صادر شده، کالا به کشتی یا هواپیما تحویل داده میشود و مدارک حمل برای خریدار ارسال میگردد.
نکته: چینیها برخلاف سیستم ایران، کاملاً دیجیتال عمل میکنند اما بسیار قانونمحور هستند. اگر کوچکترین تناقضی بین مدارک، کد تعرفه، یا وزن دیده شود، فرآیند متوقف میشود. در مواردی هم که خریدار بخواهد خودش ترخیص کند، باید حتماً از خدمات یک شرکت واسط دارای مجوز استفاده کند چون خارجیها اجازه مستقیم اظهار ندارند.
قوانین ترخیص کالا از گمرک چین
گمرکات چین زیر نظر دولت فعالیت میکنند و وظیفه دارند بر ورود و خروج تمام کالاها نظارت داشته باشند. قوانین گمرکی چین به شفافیت، صحت اسناد و رعایت مقررات بینالمللی اهمیت زیادی میدهد. هر واردکننده یا صادرکننده باید قبل از واردات یا صادرات، اطلاعات آن را در سامانه های مربوطه ثبت کند تا مجوزهای لازم صادر شود. در کلیه گمرکات چین مثل شانگهای و شنژن، مسئولان گمرک اسناد را با محموله مطابقت داده و اگر مغایرتی وجود داشته باشد، ادامه فرآیند ترخیص متوقف میشود. هدف از این قوانین، جلوگیری از قاچاق، کماظهاری و تضمین کیفیت کالاهای وارداتی و صادراتی است.
مهمترین قوانین و الزامات گمرکات چین برای ترخیص:
- ثبت اطلاعات کالا در سامانه China Single Window قبل از حمل؛
- تطبیق دقیق HS Code با نوع کالا؛
- کنترل کیفیت و بازرسی فیزیکی (CIQ) برای کالاهای صادراتی و وارداتی؛
- پرداخت تعرفهها و مالیاتها طبق جدول رسمی گمرک چین؛
- ممنوعیت کماظهاری یا جعل اسناد مالیاتی با مجازاتهای سنگین؛
- دریافت مجوزهای ویژه برای کالاهای حساس مثل دارو، مواد شیمیایی یا تجهیزات صنعتی.
اصلی ترین گمرکات یا بنادر چین برای ترخیص کالا در چین
مهم ترین بنادر و گمرکات کشور چین عبارتاند از:
ترخیص از بندر شانگهای (Shanghai Port)
بندر شانگهای بهعنوان بزرگترین بندر کانتینری جهان، یکی از مهمترین درگاههای ترخیص کالا به مقصد ایران است. این بندر در شرق چین قرار دارد و با زیرساختهای پیشرفته برای بارگیری سریع، ترخیص الکترونیکی و مدیریت حمل دریایی، نقشی کلیدی در فرآیندهای تجاری ایفا میکند. بسیاری از کالاهایی که از مناطق صنعتی اطراف مانند هانگژو و نانجینگ خریداری میشوند، پس از انجام مراحل ترخیص، از طریق این بندر به سمت بنادر جنوبی ایران مانند بندرعباس ارسال میگردند.
ترخیص از بندر گوانگژو (Guangzhou Port)
بندر گوانگژو که در جنوب چین واقع شده، در کنار بندر شنژن، یکی از گمرکهای مهم برای ترخیص کالاهایی مانند ماشینآلات سبک، مواد اولیه و تجهیزات نیمهسنگین به شمار میرود. این بندر به دلیل هزینههای عملیاتی نسبتاً پایین، گزینهای اقتصادی برای بازرگانان است و همچنین در حملهای دریایی ترکیبی (ترانشیپی) بهویژه برای مسیر ایران نیز کاربرد فراوانی دارد. ترخیص از این بندر برای کالاهایی که از استان گوانگدونگ تهیه میشوند بسیار رایج و کارآمد است.
ترخیص از بندر کینگدائو (Qingdao Port)
بندر کینگدائو در شمال شرق چین، یکی از گمرکهای مهم برای ترخیص کالاهای صنعتی، قطعات بزرگ، تجهیزات کارخانهای و مواد اولیه است. موقعیت جغرافیایی این بندر آن را به گزینهای مناسب برای بارگیری محمولههایی تبدیل کرده که از نواحی صنعتی شمال چین تهیه میشوند. با در اختیار داشتن خطوط حمل بینالمللی فعال، بندر کینگدائو امکان ارسال سریع و متنوع کالا به ایران را فراهم میکند و بهویژه در پروژههای صنعتی و فنی مورد استفاده قرار میگیرد.
برای ترخیص هوایی کالا در چین، سه گمرک اصلی بیشترین کاربرد را دارند. فرودگاه پودونگ شانگهای (PVG) مرکز ترخیص کالاهاییست که از مناطق صنعتی شرق چین تهیه میشوند و نیاز به حمل سریع دارند. فرودگاه گوانگژو بایون (CAN) در جنوب کشور، گزینهای رایج برای ترخیص کالا از شهرهایی مانند گوانگژو، فوشان و شنژن است، بهویژه در حوزه قطعات و لوازم مصرفی. فرودگاه شنژن بائوآن (SZX) نیز بهدلیل نزدیکی به کارخانههای الکترونیکی جنوب چین، محل ترخیص کالاهای دقیق و فناوریمحور است. هر سه گمرک از سیستم اظهار دیجیتال استفاده میکنند و بازرسیها و کنترل اسناد در آنها بسیار سختگیرانه اما منظم انجام میشود.
هزینه ترخیص کالا از گمرک چین چقدر است؟
هزینه ترخیص کالا از چین به ایران بر اساس چند عامل اصلی محاسبه میشود:
- ارزش فاکتور (دلاری یا یوانی)
- کد تعرفه گمرکی و نوع کالا
- هزینههای حمل و بیمه
- گمرک مقصد
بر این اساس، هزینههایی مانند حقوق گمرکی، سود بازرگانی، مالیات بر ارزش افزوده، انبارداری، و خدمات ترخیصکار محاسبه میشود. انتخاب اینکوترمز مناسب نقش مهمی در کنترل این هزینهها دارد. معمولاً ترم FOB برای واردکنندگان ایرانی بهصرفهتر است، چون امکان انتخاب شرکت حملونقل، بیمه و ترخیصکار مورد اعتماد خودشان را میدهد. در مقابل، ترمهایی مانند CIF یا CFR گرچه ظاهر سادهتری دارند (تحویل در بندر ایران)، اما هزینه حملونقل و بیمه توسط فروشنده تعیین میشود و معمولاً گرانتر درمیآید. ترم EXW (تحویل درب کارخانه) هم کنترل کاملتری به واردکننده میدهد، اما نیاز به هماهنگی کامل از ابتدا تا ترخیص دارد. انتخاب دقیق اینکوترمز، همراه با مشاوره درست، میتواند تفاوت قابل توجهی در هزینه ترخیص کالا از چین ایجاد کند.
نکات مهم ترخیص در چین
- در ترم EXW (تحویل درب کارخانه) مسئولیت ترخیص کالا از گمرک چین و انجام کلیه مراحل حملونقل، به عهده خریدار است. برخلاف ترم FOB که فروشنده ترخیص در مبدأ را انجام میدهد، در EXW شما باید با کارگزار حمل (فورواردر) در چین هماهنگ باشید تا عملیات ترخیص، بارگیری و حمل را انجام دهد.
- در چین، شرکتهای کشتیرانی و کارگزاران حمل معمولاً هزینهای مجزا برای ترخیص EXW دریافت میکنند. به همین دلیل، در اکثر موارد، هزینه کل در ترم EXW از FOB بالاتر است، چون شما باید علاوه بر حمل بینالمللی، هزینه ترخیص داخلی در چین را هم تقبل کنید.
- اگر فروشنده چینی نخواهد یا نتواند از کارت بازرگانی خود برای اظهار کالا استفاده کند، معمولاً از کارت بازرگانی یک شخص یا شرکت دیگر استفاده میشود. در این حالت، یک گواهی صادراتی (Export License) بهنام آن شخص ثالث صادر میشود تا بتوان کالا را بهصورت رسمی از گمرک چین خارج کرد.
- استفاده از کارت بازرگانی شخص ثالث در چین رایج است، اما باید از طریق شرکتهای معتبر انجام شود، زیرا هرگونه مغایرت در اطلاعات فروشنده و مجوز صادراتی ممکن است باعث توقف یا جریمه در گمرک شود.
ترخیص کالا از چین با کارت بازرگانی واسط (Third-Party Export License)
در بسیاری از معاملات با تأمینکنندگان چینی، فروشنده تمایلی به استفاده از کارت بازرگانی یا مجوز صادرات خود ندارد؛ یا اصلاً مجوز رسمی برای صادرات کالا ندارد (مثلاً تولیدکنندگان کوچک یا کارخانههایی که فقط در بازار داخلی فعالاند). در این شرایط، فرآیند ترخیص از چین از طریق کارت بازرگانی یک شرکت واسطه انجام میشود. این شرکتها با داشتن مجوز رسمی صادرات (Export License)، کالا را بهصورت نماینده فروشنده اظهار کرده و گواهی صادراتی مربوطه را در سامانه گمرک چین ثبت میکنند. استفاده از کارت شخص ثالث باید حتماً از طریق شرکتهای معتبر انجام شود، زیرا هرگونه مغایرت بین مشخصات فروشنده واقعی و صادرکننده رسمی ممکن است باعث توقف کالا یا بررسیهای ویژه گمرکی شود. همکاری با یک تیم ترخیصکار آشنا به این فرآیند، ریسکهای احتمالی را به حداقل میرساند.
ترخیص از چین با راهکار تجارت پایا
راهکار تجارت پایا یک شرکت بازرگانی تخصصی در حوزه واردات و ترخیص کالا از چین است که با تمرکز ویژه بر روی فرآیندهای گمرکی مبدأ، به واردکنندگان ایرانی خدمات دقیق، سریع و مطمئن ارائه میدهد. ما با تیمی باتجربه در ایران و پارتنرهای فعال در چین، تمامی مراحل ترخیص از گمرکهای هوایی و دریایی چین را بدون دغدغه برای مشتریان مدیریت میکنیم.
مزایای همکاری با راهکار تجارت پایا
- همکاری مستقیم با پارتنرهای رسمی و قابلاعتماد در چین
- تسلط کامل به قوانین و فرآیندهای گمرکی چین
- تجربه بالا در ترخیص انواع کالا از چین
- بدون سابقه مشکل یا اختلاف در قراردادها
- تمرکز تخصصی شرکت بر ترخیص از چین و واردات حرفهای به ایران
- پیگیری دقیق، پاسخگویی سریع و مدیریت صفر تا صد اسناد و فرآیندها
سوالات متداول
1- آیا نیاز است که برای ترخیص کالا از چین، فروشنده یا تامین کننده کالا، کارت بازرگانی داشته باشد؟
خیر. در صورتی که فروشنده کارت بازرگانی یا مجوز صادرات نداشته باشد، میتوان از کارت بازرگانی یک شرکت واسط (Third-Party Export License) برای ترخیص رسمی کالا استفاده کرد. این روش در چین کاملاً رایج و قانونی است.
2- تفاوت ترمهای EXW و FOB در ترخیص از چین چیست؟
در ترم EXW خریدار مسئولیت کامل ترخیص در چین را بر عهده دارد و باید از کارگزار حمل استفاده کند، در حالی که در FOB فروشنده موظف است کالا را تا خروج از گمرک و تحویل در بندر یا فرودگاه آماده کند.
3- ترخیص کالا از چین معمولاً چند روز زمان میبرد؟
بسته به نوع کالا، بندر یا فرودگاه مبدا، و صحت مدارک، فرآیند ترخیص معمولاً بین ۲ تا ۵ روز کاری زمان میبرد. در مواردی که بازرسی فیزیکی انجام شود، این زمان ممکن است افزایش یابد.
4- آیا امکان پیگیری آنلاین وضعیت ترخیص در گمرک چین وجود دارد؟
بله. چین از سامانه گمرکی (China Single Window) استفاده میکند که امکان پیگیری وضعیت اظهارنامه، مجوز خروج و وضعیت ترخیص کالا را برای شرکتهای دارای دسترسی فراهم میکند.
