در فرآیند واردات کالا، عوامل مختلفی بر هزینه‌های نهایی مؤثرند، اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها حقوق ورودی است. این هزینه مستقیماً بر قیمت تمام‌شده کالا و همچنین امکان رقابت آن در بازار داخلی اثر می‌گذارد. از سوی دیگر، پرداخت صحیح و دقیق حقوق ورودی نقش مهمی در تسهیل ترخیص کالا از گمرک، جلوگیری از توقف کالا و جریمه‌های احتمالی دارد. همچنین کشورها از این ابزار برای تنظیم واردات، حمایت از تولید داخلی و کنترل بازار استفاده می‌کنند.
حقوق ورودی چیست؟
حقوق ورودی، مبلغی است که واردکننده باید هنگام ورود کالا به کشور، بر اساس قوانین گمرکی به دولت پرداخت کند. در زبان لاتین به آن Import Duties یا Customs Duties می‌گویند. این مبلغ معمولاً بر اساس ارزش کالا، نوع کالا، تعرفه تعیین‌شده و سیاست‌های بازرگانی کشور محاسبه می‌شود.
حقوق ورودی از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
حقوق ورودی شامل دو بخش اصلی است:
- حقوق گمرکی
حقوق گمرکی مبلغی است که به‌صورت درصدی از ارزش گمرکی کالا اخذ می‌شود. در اکثر مواقع این میزان، ۴٪ در نظر گرفته می‌شود. با این حال، برای برخی کالاهای ضروری و اساسی مانند دارو، تجهیزات پزشکی و برخی مواد غذایی، این نرخ ۱٪ تعیین شده است تا از ورود این کالاهای استراتژیک حمایت شود.
- سود بازرگانی
سود بازرگانی میزان ثابتی ندارد و توسط دولت (هیئت وزیران) تعیین می‌شود. این نرخ بسته به شرایط اقتصادی کشور و سیاست‌های حمایتی یا کنترلی دولت، ممکن است هر سال تغییر کند. هدف از سود بازرگانی، حمایت از تولید داخلی، تنظیم بازار و کنترل میزان واردات برخی کالاهاست.
روش‌های اخذ حقوق ورودی
کشورهای مختلف حقوق ورودی را به سه روش دریافت می‌کنند:
الف) روش ارزشی (Ad Valorem Duties)
در این روش، حقوق ورودی به صورت درصدی از ارزش کالا محاسبه می‌شود. این روش، متداول‌ترین روش محاسبه در سطح جهانی است، چرا که ساده، انعطاف‌پذیر و قابل تطبیق با قیمت واقعی کالا است.
ب) روش مقداری (Specific Duties)
در این روش، حقوق ورودی بر اساس معیارهای فیزیکی مانند وزن (Weight)، حجم (Volume) یا تعداد (Quantity) تعیین می‌شود. این روش بیشتر در مورد کالاهای ارزان‌قیمت، سنگین یا حجیم استفاده می‌شود.
ج) روش ترکیبی (Mixed Duties)
در این روش، هم از معیارهای ارزش و هم از معیارهای فیزیکی استفاده می‌شود. یعنی ممکن است بخشی از حقوق ورودی به‌صورت درصدی از قیمت و بخشی به‌صورت مبلغ ثابت بر اساس وزن یا تعداد کالا دریافت شود.
دلایل ترجیح روش ارزشی بر سایر روش‌ها
دلایل اصلی استفاده از روش ارزشی در بیشتر کشورها به شرح زیر است:
- تناسب با قیمت واقعی کالا: میزان حقوق ورودی متناسب با ارزش واقعی کالا در بازار تعیین می‌شود.
- پیشگیری از تخلفات: امکان اعلام ارزش غیرواقعی در این روش کمتر است.
- هماهنگی با مقررات بین‌المللی: در مذاکرات تجاری و تعرفه‌ای جهانی، این روش پایه‌ای‌تر است.
- شفافیت و قابلیت مقایسه: امکان مقایسه تعرفه بین کشورها را آسان‌تر می‌کند.
محاسبه آنلاین حقوق ورودی
حقوق ورودی کالا را می‌توان از طریق کتاب مقررات واردات و صادرات مشخص کرد. این کتاب مرجع اصلی برای بررسی تعرفه‌ها و حقوق گمرکی هر کالا بر اساس کد تعرفه (HS Code) است.
همچنین سایت‌هایی مانند تجیار نیز گزینه مناسبی برای اطلاع از حقوق ورودی کالا به صورت آنلاین هستند.
برای دسترسی سریع‌تر به اطلاعات، می‌توانید با کارشناسان شرکت بازرگانی راهکار تجارت پایا تماس بگیرید. شماره تماس: ۰۲۱۲۸۱۱۱۱۲۱.
حقوق ورودی بر چه اساسی دریافت می‌شود؟
مطابق ماده ۱ قانون امور گمرکی، مبنای محاسبه حقوق ورودی به شرح زیر است:
“حقوق ورودی معادل ۴ درصد ارزش گمرکی به اضافه سود بازرگانی به‌علاوه سایر وجوهی که طبق قوانین، گمرک مسئول وصول آن است.”
این ارزش گمرکی معمولاً بر اساس قیمت کالا در مبدأ، به‌اضافه هزینه حمل و بیمه (CIF) تعیین می‌شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت، حقوق ورودی ابزاری استراتژیک برای کنترل واردات، حمایت از صنایع داخلی و تأمین درآمدهای دولتی است. این حقوق شامل دو بخش اصلی حقوق گمرکی و سود بازرگانی است و کشورها با روش‌های مختلف (ارزشی، مقداری، ترکیبی) آن را دریافت می‌کنند. آگاهی از نحوه محاسبه این هزینه و عوامل مؤثر بر آن، به واردکنندگان کمک می‌کند تا با دقت بیشتری تصمیم‌گیری کرده و از هزینه‌های پنهان و تأخیرهای گمرکی جلوگیری کنند.
