اظهارنامه گمرکی چیست؟

اظهار کالا به گمرک از اصلی‌ترین مراحل واردات یا صادرات کالا به کشور است. هنگامی که صاحب کالا و یا ترخیص‌کار قصد ترخیص کالا از گمرک را دارد، قبل از هر اقدامی باید کالای خود را در گمرک اظهار نماید. در واقع گمرک از کالای شما هیچ اطلاعی ندارد و شما موظف هستید کالای خود را به گمرک معرفی کنید. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی دیگر نیازی به حضور فیزیکی نبوده و شما می‌توانید از طریق سامانه ی epl این اقدام  را به صورت آنلاین انجام دهید. در این مقاله، به‌طور جامع به اهمیت اظهارنامه گمرکی پرداخته و مراحل تکمیل و ثبت آن را بررسی می‌کنیم. این سند ابزاری حیاتی در دستگاه گمرکی است که تأثیر مستقیمی بر فرآیند و روند تجارت بین‌المللی دارد. بنابراین، آشنایی دقیق با اجزای اظهارنامه و نحوه تکمیل آن، یکی از نکات اساسی در مسیر موفقیت تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود.

اظهار کردن کالا چیست؟

اظهار کردن کالا به زبان ساده یعنی گمرک از کالای ما و جزئیات آن، آگاه شود. این جزئیات شامل حجم، وزن، تعداد، ارزش و ماهیت کالا است. در نهایت اظهارنامه توسط گمرک با محموله تطبیق داده می‌شود و در صورت تطابق، از گمرک ترخیص خواهد شد. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که اظهارنامه گمرکی به چه معناست؟

اظهار نامه گمرکی چیست؟

اظهارنامه گمرکی سندی است که صاحب کالا اطلاعات کامل و جزئیات مربوط به کالا را در آن به گمرک اعلام می‌کند. این سند به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مدارک در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، اهمیت بسیار زیادی دارد و بدون ارائه آن، انجام عملیات گمرکی ممکن نیست.

مادۀ ۵۹ قوانین گمرکی

در این ماده به وضوح اشاره شده است که زمانی می‌توان کالاها را در انبارها تخلیه کرد و مجوز ترخیص کالایی را صادر نمود که اظهارنامه گمرکی کالای مد نظر توسط صاحب کالا به گمرک تحویل داده شود.

نکات تنظیم اظهارنامه گمرکی

برای تنظیم یک اظهارنامه گمرکی شما باید به نکات بسیار مهمی توجه داشته باشید. نکاتی همچون هدف اظهارنامه، تعداد برگه‌ها، درج کد‌های مرتبط و نکات مهم دیگر که در ادامه به صورت کامل برای شما آورده‌ایم.

۱-تعیین هدف اظهارنامه

قبل از هر چیز مشخص کنید که اظهارنامه به‌ منظور صادرات یا واردات کالا تنظیم شده است. این تعیین هدف اهمیت بالایی در تعیین تعرفه‌ها و عوارض گمرکی دارد.

نکته: حداکثر تعداد برگه‌های یک اظهارنامه باید ۴ برگه باشد. این نکته به‌عنوان یک محدودیت قابل توجه در تنظیم اظهارنامه باید مدنظر قرار گیرد.

۲-درج کدهای مرتبط

در درج کدهای گمرکی و مشخصات مرتبط با کالاها دقت لازم را به خرج دهید. این اطلاعات تأثیر مستقیمی بر تعرفه‌ها و عوارض گمرکی دارند.

۳-شرایط تحویل بار

شرایط تحویل بار را در متن اظهارنامه عنوان کنید. این شرایط باید با مقررات کنونی و ترمز مرتبط باشند و در مورد تحویل کالا به‌‌دقت تعریف شوند.

۴-تعیین روش حمل کالا

نوع و نحوهٔ حمل کالا را به‌صورت دقیق مشخص کنید. این اطلاعات برای بررسی‌های گمرکی و ارزیابی‌های مرتبط اساسی هستند.

۵-تکمیل مشخصات کالا

اطلاعات مربوط به وزن، تعداد و ارزش کالا را به‌صورت دقیق وارد کنید. این اطلاعات بر تعیین مالیات و عوارض گمرکی بسیار مؤثر هستند.

۶-رعایت مقررات گمرکی

همواره به رعایت مقررات گمرکی توجه کنید و تمامی اطلاعات مورد نیاز را به‌ دقت و با دسترسی به آخرین تصویب‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های گمرکی وارد کنید.

مراحل تنظیم اظهارنامه گمرکی

برای تنظیم اظهارنامه گمرکی مراحلی وجود دارد که شما باید به ترتیب آن‌ها را در نظر گرفته و به طور کامل آن را طی کنید. در ادامه شما را با تمامی این مراحل به طور دقیق و کامل آشنا خواهیم کرد.

۱-ورود اطلاعات مربوط به صاحب کالا، شرکت واردکننده کالا و اطلاعات مربوط به کالا

۲-پذیرش اظهارنامه

۳-ارزیابی کالا به‌صورت فیزیکی که توسط کارشناس مربوطه انجام می‌شود

۴-امضای متن اظهارنامه توسط کارشناس ارزیابی

۵-تحویل اظهارنامه به کارشناس سرویس ارزیابی

۶-امضای اظهارنامه توسط کارشناس سرویس ارزیابی در صورت صحت اظهار و تحویل به رئیس سرویس ارزیابی

۷-ارزیابی سیستمی و امضاء اظهارنامه و ارسال به واحد صندوق و صدور پروانه توسط رئیس سرویس ارزیابی

۸-فراخوانی اظهارنامه مربوطه از سیستم و تطبیق مبلغ فیش ارائه شده با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم در خانه ۴۷ اظهارنامه توسط صندوق‌دار

۹-تکمیل رسید صندوق بر اساس اطلاعات مندرج در خانه‌های اظهارنامه در رایانه و کنترل و تأیید آن توسط صندوق‌دار

۱۰-جداسازی فیش بانکی از اسناد مربوطه

۱۱-چاپ پروانه گمرکی و مهر و امضاء آن توسط مسئول صندوق

۱۲-ورود شماره پروانه چاپ شده در دفتر مربوطه و تحویل اظهارنامه به صاحب کالا

مراحل انجام اظهارنامه گمرکی

در قسمت بالا شما با تنظیم یک اظهارنامه گمرکی به صورت کامل آشنا شدید و در این قسمت شما با مراحل ارائه اظهارنامه تنظیم شده خود، جهت ترخیص کالا آشنایی کامل پیدا خواهید کرد.

۱-ورود به سامانه EPL

برای ثبت اظهارنامه گمرکی، نیاز به حضور فیزیکی در گمرک وجود ندارد. به‌جای آن، می‌توانید به سامانه EPL مراجعه کنید و اظهارنامه را آنجا تحویل دهید.

۲-تکمیل اطلاعات مربوط به کالا

پس از ورود به سامانه، شرکت واردکننده باید تمام اطلاعات مرتبط با کالا و بهای آن را محاسبه کرده و در اظهارنامه وارد نماید.

۳-پذیرش اظهارنامه

بعد از تحویل اظهارنامه به سامانه، این سند به‌عنوان یک درخواست بررسی پذیرفته می‌شود.

۴-کنترل اظهارنامه

مرحله کنترل به‌عهده ارزیاب گمرک است. کالاها ممکن است از طریق مسیرهای گمرکی سبز، زرد و قرمز بررسی شوند. پس از ارزیابی، اظهارنامه امضا می‌شود.

۵-تحویل اظهارنامه به صندوق

بعد از امضای اظهارنامه، این سند به‌همراه فیش بانک تحویل صندوق می‌شود.

۶-تطابق مبلغ فیش با اظهارنامه

صندوق‌دار مبلغ فیش را با مبلغ محاسبه شده در اظهارنامه مطابقت می‌دهد.

۷-تکمیل رسید صندوق

اطلاعات مندرج در اظهارنامه توسط صندوق‌دار تکمیل شده و رسید صندوق کنترل و تأیید می‌شود.

۸-جداسازی فیش بانکی

در این مرحله، فیش بانکی از سند جدا می‌شود.

۹-چاپ پروانه گمرکی

در این بخش پروانه گمرکی چاپ شده و مسئول صندوق آن را مهر و امضاء می‌کند.

۱۰-تحویل پروانه به صاحب کالا

شماره پروانه در دفتر مربوطه ثبت شده و پروانه به صاحب کالا تحویل داده می‌شود.

۱۱-دریافت رسید از صاحب کالا

صاحب کالا یک رسید از دریافت پروانه گمرکی دریافت می‌کند.

۱۲-ادامه مراحل ترخیص

با دریافت پروانه گمرکی، مراحل ترخیص کالا از گمرک آغاز می‌شود.

چه مواردی باعث جریمه کالا می‌شود؟

در صورتی که قسمتی از اظهارنامه هنگام تطبیق آن با محموله تفاوت داشته باشد، صاحب کالا جریمه خواهد شد. همچنین اگر هنگام اظهار کالا صاحب آن برای اینکه عوارض کمتری را پرداخت کند، از تعرفه کالاهای دیگر استفاده کند، مشمول جریمه‌های سنگین خواهد شد.

مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه گمرکی

در زمان ثبت اظهارنامه گمرکی، ارائه بعضی مدارک ضروری است. ترتیب ارائه این مدارک به شرح زیر می‌باشد:

• بارنامه
• ترخیصیه
• پکینگ لیست
• پروفرما
• گواهی مبدأ
• مجوزهای قانونی
• بیمه‌نامه
• فاکتور
• کپی کارت بازرگانی
• مجوز ثبت سفارش
• کاتالوگ و بروشور
• وکالت‌نامه رسمی
• پروانه صادراتی

اظهارنامه گمرکی برای انواع کالاهای وارداتی و صادراتی از گمرک چگونه است؟

کالاهای وارداتی یا صادراتی به سه دسته تقسیم می‌شوند و اظهارنامه گمرکی برای هر یک از این دسته‌ها مقررات خاص خود را دارد که در ادامه به شرح تمامی این موارد به طور کامل پرداخته‌ایم:

کالاهای مجاز

• کالاها و محموله‌هایی که با رعایت قوانین و مقررات گمرک، بدون نیاز به گرفتن مجوز واردات یا صادرات می‌شوند.
• وجود اظهارنامه برای این دسته از کالاها ضروری است تا اطلاعات لازم برای ترخیص کالاها به درستی در گمرک ثبت شود.

کالاهای ممنوعه

• این دسته شامل کالاها و محموله‌هایی است که ورود یا صادرات آن‌ها به کشور ممنوع است و با قوانین گمرکی در تضاد است.
• هرگونه ورود یا صادرات این کالاها غیرقانونی بوده و مجرمانه محسوب می‌شود.

محموله‌های حاوی کالاهای مشروط

• این دسته شامل کالاها و محموله‌هایی است که برای واردات یا صادرات نیاز به مجوزهای قانونی از ارگان‌های مربوطه دارند.
• واردکنندگان برای این کالاها باید مجوزهای مرتبط را از ارگان‌های ذی‌نفع دریافت کنند.
• اطلاعات دقیق از تعداد و قیمت کالا، همچنین اظهارنامه با گواهی استاندارد لازم است.
• این کالاها باید به میزان مشخص وارد کشور شده و قیمت آن‌ها باید بازاریابی شده و در بازار تنظیم شود.

سوالات متداول

۱-اظهارنامه گمرکی چیست؟

اظهارنامه گمرکی سندی است که شامل مشخصات کالای وارداتی یا صادراتی است که باید توسط صاحب کالا و یا نماینده قانونی وی به گمرک ارائه شود.

۲-آیا تنها صاحب کالا می‌تواند اظهارنامه را به گمرک تحویل دهد؟

خیر؛ شخص مد نظر باید به عنوان نمایندۀ صاحب کالا برگۀ وکالت یا نمایندگی خود و یا فتوکپی آن را ضمیمۀ مدارک کند.

۳-تنظیم اظهارنامه‌ی گمرکی توسط چه اشخاصی انجام می‌پذیرد؟

تنظیم اظهارنامه‌ی گمرکی توسط صاحب کالا، نمایندۀ قانونی صاحب کالا و یا دلال گمرک انجام می‌شود. (اداره ی گمرک به این افراد اجازه می‌دهد تا کالا را از طریق اشخاص ثالث ترخیص کنند.)