برای حمل و نقل کالاهای مختلف در حمل و نقل دریایی، معمولاً از کشتی‌های باربری بزرگ استفاده می‌شود. اما آیا برای حمل بارهای خرده‌بار نیاز است از این کشتی‌های بزرگ استفاده کرد؟ چه راهکارهایی می‌توان برای جابجایی بارهای فله‌ای در نظر گرفت؟ یکی از روش‌های کارآمد در این زمینه، استفاده از “دوبه” است. در این مقاله به معرفی دوبه، مزایای آن و روش ساخت آن خواهیم پرداخت.
دوبه چیست؟
دوبه، نوعی شناور بزرگ و مسطح است که معمولاً به شکل مکعب مستطیل طراحی می‌شود و برای حمل و نقل کالاهای سنگین و حجیم در مسیرهای آبی به کار می‌رود. این وسیله فاقد موتور و پیشرانه است و حرکت آن به کمک یدک‌کش‌ها یا کشتی‌های دیگر انجام می‌شود. دوبه‌ها معمولاً در رودخانه‌ها، آبراه‌ها و بنادر مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل ظرفیت بالا و هزینه اقتصادی، نقش مهمی در حمل و نقل دریایی ایفا می‌کنند.
مزایای دوبه
دوبه‌ها دارای مزایای متعددی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- مجهز به خن یا انبار: این ویژگی امکان نگهداری ایمن کالاها را فراهم می‌کند و از آسیب ناشی از باد، باران و شرایط نامساعد جوی جلوگیری می‌نماید.
- دارای موتور و موتورخانه: برخی از دوبه‌ها مجهز به موتور هستند و می‌توانند بدون نیاز به نیروی محرکه‌ی خارجی حرکت کنند.
- مناسب برای مسیرهای کوتاه: دوبه‌ها عمدتاً برای حمل بار در کانال‌ها، دریاچه‌ها و خلیج‌ها به کار می‌روند.
- ظرفیت بالا: ظرفیت بارگیری دوبه‌ها از حدود ۴۰۰ تن شروع می‌شود و می‌تواند به چندین هزار تن برسد.
- ساختار مقاوم: جنس بدنه‌ی دوبه معمولاً از فلز است که استحکام بالایی در برابر سوانح دریایی دارد.
- روش تخلیه بار: تخلیه‌ی بار، به‌ویژه کانتینرها، اغلب با استفاده از جرثقیل انجام می‌شود که سریع‌ترین و ایمن‌ترین روش است.
- دارای اتاق استراحت: برخی از دوبه‌ها مجهز به اتاق استراحت برای ناخدا هستند که این امر، رفاه بیشتری را در سفرهای دریایی فراهم می‌کند.
برای حمل چه کالاهایی از دوبه استفاده میکنیم؟
کالاهایی که با استفاده از دوبه جابه‌جا می‌شوند شامل موارد متنوعی هستند، از جمله:
- انواع کانتینرها
- پالت‌های بار
- محموله‌های بسته‌بندی‌شده در گونی
- کارتن‌ها و سایر بسته‌بندی‌های مشابه
تفاوت‌های دوبه با بارج
دوبه و بارج تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که عبات‌اند از:
- صرفه اقتصادی: حمل‌ونقل با دوبه معمولاً مقرون‌به‌صرفه‌تر از بارج است.
- سیستم حرکتی: بارج فاقد موتور بوده و با یدک‌کش حرکت می‌کند، در حالی که دوبه دارای موتور مستقل است.
- نوع بار: بارج بیشتر برای حمل بارهای فله استفاده می‌شود، اما دوبه برای کانتینرها و انواع دیگر بار مناسب‌تر است.
- بارگیری و تخلیه: کامیون و جرثقیل می‌توانند مستقیماً وارد بارج شوند، اما این امکان در دوبه وجود ندارد.
- امکانات داخلی: برخلاف دوبه، بارج فاقد انبار و اتاق استراحت است.
- سرعت حرکت: به دلیل داشتن موتور، سرعت دوبه بیشتر از بارج است.
- ابعاد: عرض دوبه تقریباً نصف عرض بارج است.
تیپ‌های مختلف دوبه:
دوبه‌ها با توجه به نوع بار قابل حمل در تیپ‌های گوناگونی طراحی می‌شوند تا بهترین کارایی را داشته باشند. برخی از انواع رایج دوبه شامل:
- دوبه حمل مایعات (مانند نفت و مواد شیمیایی)
- دوبه حمل خودرو
- دوبه حمل غلات و مواد فله‌ای
ساخت دوبه
ساخت دوبه به دو روش سنتی و بلوکی انجام می‌شود:
-
روش سنتی: مناسب دوبه‌های کوچک است. در این روش، ابتدا ورقه‌های پهن به یکدیگر متصل شده و سپس نبشی‌ها جوش داده می‌شوند. در نهایت، این ورق‌ها به فریم‌های ساخته‌شده متصل می‌شوند.
-
روش بلوکی: در این روش، دوبه از بلوک‌های مجزا ساخته می‌شود که ابتدا به‌صورت جداگانه تکمیل شده و سپس به یکدیگر متصل می‌شوند. این روش به دقت بالایی نیاز دارد اما زمان ساخت را به‌شدت کاهش می‌دهد. عدم دقت در تولید می‌تواند باعث عدم چفت شدن بلوک‌ها هنگام مونتاژ شود.
