با توجه به اهمیت صادرات کالا و تاثیر مستقیمی که بر اقتصاد کشور دارد، در این بخش آن را از دو دیدگاه مختلف یعنی صادرات قطعی و موقت بررسی خواهیم کرد. تعریف هر یک را شرح داده و سپس قوانین مربوط به آن‌ها را شرح خواهیم داد.
صادرات موقت چیست؟
صادرات موقت (temporary exportation)رویه گمرکی است که به موجب آن، کلاهای مجاز برای صادرات به منظور اهداف خاصی مثل پردازش، ساخت، تکمیل، تعمیر، شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی و یا به عنوان وسایل نقلیه برای استفاده شخصی یا تردد بین ایران و کشورهای دیگر، با ماشین آلات و تجهیزات، برای انجام خدمات فنی و مهندسی، به طور موقت و ظرف مهلت معینی (که در آیین نامه اجرایی قانون مشخص می‌شود) به خارج از کشور صادر و سپس به کشور برگردانده شود.
به عنوان مثال ممکن است کالایی از کشور خارج شود اما بعد از مدتی دوباره به کشور بازگردد برای مثال شرکتی برای شرکت در نمایشگاه بین المللی، قرار است تا محصول خود را به نمایش بگذارد و یا محصولی را برای تعمیر به خارج از کشور ارسال کند. در این موارد قرار است که محصول صادر شده به خارج از کشور، دوباره به کشور بازگردد. به طور خلاصه کالا در صادرات موقت، موقتا از کشور خارج می‌شود.
قوانین صادرات موقت
- کالاهایی که صادرات آن‌ها ممنوع باشد و یا کالاهایی که صادرات آن‌ها طبق مقررات مقید به پرداخت هزینه باشد، برای انجام صادرات موقت، نیاز به تودیع تعهد یا تضمین، به میزانی که گمرک ایران تعیین می‌کند، دارد.
- برای لوازم و قطعات یدکی هواپیما و کشتی، تکیه‌گاه‌های چندبار مصرف و محفظه‌های حمل کالا، کالاهای سازمان‌های دولتی(با تعهد مسئول مالی سازمان مربوط)، وسایل نقلیه موتوری و غیر موتوری(که برای حمل بار و مسافر بین ایران و سایر کشورها تردد می‌کند)، ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز اجرای پروژه‌های برون مرزی پس از تایید دبیرخانه کارگروه موضوع ماده ۱۹ آیین نامه اجرایی حمایت از صادر کنندگان خدمات فنی و مهندسی و اخذ تعهد کتبی از مدیرعامل شرکت توسط گمرک ایران، به جای تضمین، به اخذ تعهد کتبی اکتفا می‌شود.
- با توجه به اینکه در صادرات موقت، کالا به صورت موقت از کشور خارج می‌شود اما باید حین خروج از کشور، قوانین گمرکی آن رعایت شود.
مدارک مورد نیاز برای انجام صادرات موقت
مدارک لازم برای الصاق به اظهارنامه صدور موقت به شرح زیر است:
- اسناد مالکیت کالا
- مجوزهای مورد نیاز
- پروانه شناسایی صادره نیروی انتظامی برای وسایل نقلیه
نکات صادرات موقت
- در صورتی که کالای صدور موقت، در مهلت مقرر به کشور بازگردانده نشود و رویه آن طبق مقررات قانونی به صادرات قطعی تبدیل شود، مشمول هیچگونه استرداد و تسهیلات صادرات قطعی نمی‌شود.
- چنانچه تا ۱۰ روز پس از انقضای مهلت مقرر، کالا به گمرک تحویل داده شود، گمرک می‌تواند برای اخذ جریمه، اقدام کند.
- هنگامی که موقع بازگشت، پلمپ و مهر و مومی که از طرف گمرک روی بسته ها الصاق گردیده، از بین رفته باشد، در صورتی که گمرک نتواند تشخیص دهد که همان کالای صادر شده است، باید مقررات کالای ورودی روی آن‌ها اجرا شود.
- کالای صادر شده هنگام بازگشت به کشور، از پرداخت حقوق ورودی معاف است. اما قطعات و بخش‌هایی که حین تعمیر به کالا افزوده شوند مشمول پرداخت حقوق ورودی هستند.
- اگر تعویض قطعات کالا به قدری باشد که اصالت کالا از دست برود، ترخیص کالا از گمرک، مستلزم طی کردن تشریفات قطعی بوده و پرداخت حقوق ورودی به میزان مابه التفاوت ارزش کالای وارداتی و صادراتی است.
- دام هایی که برای تعلیف از کشور خارج می‌شوند، مشمول رویه صادرات موقت بوده و این دام‌ها از پرداخت حقوق ورودی معاف می‌شود. تشریفات خروج و بازگشت این دام‌ها تابع مقررات آیین نامه تعلیف اغنام و احشام مصوب هیات وزیران است.
- لوکوموتیو، هواپیما، واگن، موتور لنج و کشتی داخلی که در خطوط بین ایران و کشورهای خارجی در تردد هستد، مشمول عنوان صدور موقت می‌باشند.
- درصورتی که نیاز به تمدید زمان مشخص برای صادرات موقت وجود داشته باشد، صاحب کالا باید با ارائه دلایل از گمرک صادر کننده، درخواست نماید تا مدت زمان صدور موقت را تمدید نمایند. البته به شرطی که آن درخواست، قبل از اتمام مدت از پیش تعیین شده باشد.
صادرات قطعی چیست؟
صادرات قطعی(Definite export) رویه ای است که طبق آن، کالای داخلی به منظور فروش یا مصرف از کشور خارج شده است.
قوانین صادرات قطعی
کالاهای صادراتی می‌توانند با اظهار در یکی از گمرکات کشور، بعد از پرداخت عوارض و پس از ارائه گواهی‌هایی که باید اخذ گردد، با صدور پروانه، اجازه خروج از مرزهای مجاز را خواهد داشت.
- در صورتی که کالای صادرات قطعی، بدون استفاده و یا تعمیر، به کشور بازگردانده شود، نیازی به پرداخت حقوق ورودی ندارد.
- اگر گمرک تشخیص داد که کالای صادرات قطعی، در خارج از کشور استفاده و یا تعمیر شده، کالای مذکور بدون نیاز به ثبت سفارش، اما با پرداخت حقوق ورودی قابل ترخیص است.
جمع‌بندی
در این بخش به معرفی دو رویه مختلف از صادرات یعنی صادرات موقت و قطعی پرداختیم و شرایط قوانین و مقررات هر یک را شرح دادیم. درصورتیکه بعد از مطالعه این مقاله سوالی داشتید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
۱-آیا امکان تمدید پروانه برای کالاهای صدور موقت وجود دارد؟
بله. صاحب کالا باید با ارائه دلایل از گمرک صادرکننده، درخواست نماید تا مدت زمان صدور موقت را تمدید نمایند.
۲-صادرات موقت چیست؟
به رویه‌ای که کالا برای تعمیر، پردازش، شرکت در نمایشگاه‌ها و … به طور موقت از کشور خارج می‌شود، صادرات موقت گفته می‌شود.
۳-قوانین صادرات موقت چیست؟
بسته به نوع کالا، قوانین مربوط به صادرات آن نیز متفاوت خواهد بود. با این حال در بخش “قوانین صادرات موقت”، به این موضوع پرداخته شده است.
