در عصر حاضر، کانتینرها بهعنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای حمل و نقل بینالمللی شناخته میشوند. این واحدهای حملونقل، زیرساختی را برای انتقال محمولههای متنوع و باری از طریق روشهای گوناگون حمل و نقل بینالمللی فراهم کردهاند. به لحاظ انعطافپذیری بالا، کانتینرها به یکی از راهکارهای رایج حمل و نقل تبدیل شدهاند. این کانتینرها با توجه به تنوع بارهای تجاری از نظر حجم، ابعاد و مشخصات مختلف، برای سهولت در حمل و نقل انواع محمولههای تجاری طراحی شدهاند.
مزایایی که این واحدها در صنعت حمل و نقل دارند، شامل سهولت در جابهجایی کالا و امکان استفاده از فضای آنها برای حمل ترکیبی یا چندوجهی است. همچنین، انواع مختلف کانتینرها با توجه به ابعاد و کاربردهای خاص، در دستهبندیهای مختلف قرار میگیرند.
در این راستا به شما پیشنهاد می کنیم مقاله حمل و نقل بین المللی کالا را مطالعه بفرمایید.
انواع کانتینر از نظر ابعاد
ابعاد کانتینر برای واردکنندگان و صادرکنندگان بسیار مهم است چرا که باید ابعاد آن با حجم کالا مقایسه شود. در ادامه انواع کانتینر از نظر ابعاد لیست میشوند:
کانتینر 20 فوت (20ft Standard Container)
پرکاربردترین و اقتصادیترین نوع کانتینر در تجارت بینالمللی است. بهدلیل ابعاد مناسب، برای حمل کالاهای سنگین مثل فلزات، کاشی و سرامیک، روغن موتور، قطعات صنعتی، سنگهای معدنی و مواد اولیه تولیدی مناسب است. این مدل معمولاً در حمل دریایی، زمینی و ریلی قابل استفاده است.
- ابعاد خارجی: 6.06 × 2.44 × 2.59 متر
- ابعاد داخلی: 5.90 × 2.35 × 2.39 متر
- حجم مفید: حدود 33 متر مکعب
- حداکثر وزن قابل حمل: حدود 28 تن
نکته: بهدلیل ظرفیت وزنی بالا، برای کالاهایی که وزن زیاد اما حجم کم دارند ایدهآل است.
کانتینر 40 فوت (40ft Standard Container)
این نوع برای حمل کالاهای حجیمتر اما سبکتر نسبت به 20 فوت استفاده میشود؛ مثلاً مبلمان، منسوجات، لوازم خانگی و قطعات خودرو.
بهخاطر دو برابر بودن طول نسبت به 20 فوت، هزینه حمل آن معمولاً تنها 25 تا 30 درصد بیشتر است، بنابراین در مسیرهای بینالمللی بسیار مقرونبهصرفه محسوب میشود.
- ابعاد خارجی: 12.19 × 2.44 × 2.59 متر
- ابعاد داخلی: 12.03 × 2.35 × 2.39 متر
- حجم مفید: حدود 67 متر مکعب
- حداکثر وزن قابل حمل: حدود 26.5 تن
اغلب در صادرات محصولات کارخانهای و کالاهای مصرفی فلهای بهکار میرود.
کانتینر 40 فوت High Cube (40ft HC)
نسخهی بلندتر 40 فوت معمولی است (حدود 30 سانتیمتر ارتفاع بیشتر) و برای کالاهایی استفاده میشود که فضای عمودی بیشتری نیاز دارند، مثل ماشینآلات سنگین، یخچالهای صنعتی، یا بستههای حجیم از جنس فوم یا پلاستیک.
- ابعاد خارجی: 12.19 × 2.44 × 2.89 متر
- ابعاد داخلی: 12.03 × 2.35 × 2.69 متر
- حجم مفید: حدود 76 متر مکعب
این نوع کانتینر بهدلیل افزایش حجم، در حمل کالاهای سبک ولی حجیم (Volumetric Cargo) بهصرفهتر است.
کانتینر 45 فوت High Cube (45ft HC)
بزرگترین کانتینر استاندارد برای حمل دریایی است. معمولاً برای کالاهای سبک با حجم زیاد یا پالتهای بزرگ صادراتی استفاده میشود. در مسیرهای اروپایی و بینقارهای کاربرد بیشتری دارد و اغلب در حمل محصولات غذایی بستهبندیشده، کاغذ، مبلمان و کالاهای فروشگاهی استفاده میشود.
- ابعاد خارجی: 13.72 × 2.44 × 2.89 متر
- ابعاد داخلی: 13.56 × 2.35 × 2.69 متر
- حجم مفید: حدود 86 متر مکعب
در بندرعباس و دبی نیز این نوع کانتینرها برای محمولههای صادراتی به اروپا بسیار رایجاند.
کانتینر 10 فوت (10ft Container)
کانتینر کوچک و جمعوجور که معمولاً برای حمل محمولههای جزئی، تجهیزات، ابزار کارگاهی یا انبار موقت استفاده میشود. بیشتر در پروژههای ساختمانی یا حمل و نقل شهری بهکار میرود و قابلیت جابهجایی با لیفتراک دارد.
- ابعاد خارجی: 2.99 × 2.44 × 2.59 متر
- ابعاد داخلی: 2.84 × 2.35 × 2.39 متر
- حجم مفید: حدود 15.9 متر مکعب
اغلب بهصورت سفارشی ساخته میشود و در خطوط اصلی کشتیرانی کمتر دیده میشود.
کانتینر 48 فوت (48ft Container)
استاندارد آمریکایی برای حمل بارهای بزرگتر و طولانیتر است. در سیستم حمل ترکیبی ریلی – جادهای ایالات متحده کاربرد دارد. در ایران کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، اما برخی شرکتهای بینالمللی در مسیرهای آسیایی و آمریکایی از آن استفاده میکنند.
- ابعاد خارجی: 14.63 × 2.44 × 2.59 متر
- ابعاد داخلی: 14.45 × 2.35 × 2.39 متر
- حجم مفید: حدود 76.5 متر مکعب
کانتینر 53 فوت (53ft Container)
بزرگترین مدل موجود است و تقریباً دو برابر حجم کانتینر 20 فوت را دارد.
در مسیرهای آمریکایی برای کالاهای بسیار حجیم (مثل محصولات مصرفی فروشگاهی، مواد غذایی، مبلمان یا لوازم خانگی) استفاده میشود.
در ایران بهصورت محدود در ترانزیت بینالمللی دیده میشود.
- ابعاد خارجی: 16.15 × 2.59 × 2.89 متر
- ابعاد داخلی: 15.85 × 2.44 × 2.69 متر
- حجم مفید: حدود 108 متر مکعب
مناسبترین گزینه برای کاهش تعداد کانتینر در حمل محمولههای بسیار حجیم.
انواع کانتینر از نظر کاربرد
کانتینر ها از نظر ابعاد به چند دسته مختلف تقسیم بندی میشوند:
کانتینر عمومی (General Purpose Containers)
کانتینرهای عمومی یا همان کانتینرهای کالای خشک، یکی از رایجترین انواع کانتینرها در صنعت حمل و نقل بینالمللی هستند. این کانتینرها با استانداردهای بالایی ساخته شدهاند و از ابعاد ۱۰ فوت، ۲۰ فوت و ۴۰ فوتی برخوردار هستند. این نوع کانتینرها بهعنوان کانتینرهای کالای خشک نیز شناخته میشوند و برای بارگیری انواع محمولههای معمولی و خشک بهکار میروند.
این کانتینرها دارای ساختاری محکم و محافظتشده هستند که شامل سقف، دیوارههای جانبی و کف سخت میشوند. این ویژگیها باعث ایمنی بالا در برابر عوامل جوی و حفاظت از محتویات درون کانتینر میشود. بهعبارت دیگر، کانتینرهای عمومی یک محیط محکم و مناسب برای حمل و نقل محمولههای خشک ارائه میدهند.
کانتینر تاشو یا تخت (Flat Rack Containers)
کانتینرهای تاشو یا تخت از نوعی کانتینر ذخیرهسازی ساده هستند که دارای کنارههای جمعشونده میباشند. این کنارهها امکان تا کردن آنها را فراهم میکنند و در نتیجه یک سطح صاف برای حمل و نقل کالاهای مختلف ایجاد میشود.
دیوارهای انتهایی این کانتینرها به اندازه کافی مستحکم بوده و امکان ایمنسازی محموله را فراهم میکنند. به همین دلیل برای حمل و نقل کالاهایی با ابعاد بزرگ مانند ماشینآلات سنگین، وسایل نقلیه، قرقرههای بزرگ و تجهیزات ساختمانی ایدهآل هستند. برخی از کانتینرهای تاشو یا تخت به طول ۴۰ فوتی حتی برای حمل بارهای با وزن تا ۴۵ تن نیز مناسب هستند.
این نوع کانتینرها بهخاطر قابلیت تاشو بودن و انعطاف در حمل بارهای غیرمعمول و بزرگ، در صنعت حمل و نقل بینالمللی بسیار پرکاربرد هستند.
کانتینر رو باز (Open Top Containers)
میتوان گفت کانتینر رو باز، مشابه انواع دیگر کانتینر است با این تفاوت که بدون سقف طراحی شدهاست و این امکان را فراهم میکند که به جای درب کانتینر، از سقف آن برای بارگیری استفاده شود. این ویژگی کانتینر رو باز را برای حمل محمولههایی با ارتفاع زیاد که بهراحتی از درب کانتینر بارگیری نمیشوند، مناسب میسازد؛ بهویژه برای جابهجایی ماشینآلات مرتفع و بارهای سنگین که نیاز به جرثقیل دارند.
بدنه کانتینر رو باز از جنس فلزی مستحکم تشکیل شده و دارای حلقههای متصل به ریلهای جانبی بالا و پایین و ستونهای گوشه محفظه یا کانتینر است. این ساختارها نقش مهارکننده بار را ایفا کرده و در حین جابهجایی محموله، آن را محکم و ایمن نگه میدارند.
کانتینر رو باز دارای یک بخش قابل تغییر و جمعشونده مشابه یک کاور برزنتی است که در صورت نیاز برای محافظت از بار استفاده میشود. این نوع کانتینرها در ابعاد ۲۰ و ۴۰ فوتی تولید و استفاده میشوند و یکی از بهترین گزینهها برای جابهجایی محمولههای با محدودیتهای ارتفاع محسوب میشود.
کانتینرهای دو در (Double Door Containers)
کانتینرهای دو در یا کانتینرهای تونلی، یکی از انواع کانتینرها هستند که در هر دو سمت ابتدایی و انتهایی دارای دربی برای بارگیری و تخلیه هستند.
این نوع کانتینرها بهدلیل داشتن در، در هر دو طرف، برای بارگیری و تخلیه سریع کالاها بسیار کارآمد هستند. همچنین، این درها فرصتی را برای دسترسی آسانتر به کالاها فراهم میکنند. کانتینرهای دو در، برای حمل کالاهایی نظیر آهن و فولاد که به فضای بیشتری نیاز دارند، مناسب هستند.
درهای هر دو طرف این کانتینرها دارای مونتاژ قفل یکسان و مهر و مومهای محکم هستند که محموله را در برابر عوامل مختلف محافظت میکنند. این امکان نیز وجود دارد که از دو طرف به محموله دسترسی داشته باشید که از لحاظ عملیاتی بسیار مفید است. اگر نیاز به بارگیری دو نوع کالا در یک کانتینر دارید، کانتینرهای دو درب بهترین گزینه را ارائه میدهند.
همچنین، با بستن دائمی درهای یک سمت کانتینر، میتوان آن را به یک کانتینر عمومی تبدیل کرد. این کانتینرها در ابعاد ۲۰ و ۴۰ فوتی برای حمل و نقل در دسترس هستند.
کانتینرهای پهلو باز (Open Side Containers)
کانتینرهای پهلو باز، به شکلی مشابه با کانتینرهای معمولی و عمومی طراحی شدهاند، با این تفاوت کهعلاوه بر درهای دوتایی معمولی که در یک انتها قرار دارند، دارای یک جفت درب دو تایی اضافی در طرف جانبی کانتینر هستند.
کانتینرهای پهلو باز بهویژه برای جابهجایی محمولههایی که بهدلیل اندازه و حجم زیاد نمیتوانند بهراحتی در کانتینر معمولی جا بیافتند، مناسب هستند. این کانتینرها نیز در ابعاد ۲۰ و ۴۰ فوتی تولید و استفاده میشوند.
کانتینر یخچالی (ISO Reefer Containers)
کانتینرهای یخچالی یا همان کانتینرهای حاوی سیستم خنککننده، از جمله پرکاربردترین انواع کانتینرها در صنعت حمل و نقل هستند. این کانتینرها برای حمل و نقل محمولههای حساس به دما و محصولات فاسدشونده نظیر سبزیجات، گوشت و میوه استفاده میشوند.
کانتینرهای یخچالی در ابعاد ۲۰ و ۴۰ فوتی تولید و استفاده میشوند و امکان حمل و نقل محمولههای حساس به دما را بهصورت امن و مطمئن فراهم میکنند.
کانتینر عایقدار (Insulated Container)
کانتینر عایقدار یا همان کانتینر ترمال، همانند کانتینرهای یخچالی، دارای یک سیستم کنترل دمای تنظیم شدهاست. این کانتینرها دارای یک کمپرسور مکانیکی برای خنککردن یا گرمکردن هوای داخل کانتینر هستند.
ساختار این نوع کانتینرها بهصورت یک فلاسک خلاء شبیه به یک بطری ترموس است که برای حملونقل در شرایط اقلیمی متفاوت و حفاظت از محمولههایی مانند داروهای حساس به دما، اندامهای پزشکی، خون، مواد بیولوژیکی و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. این کانتینرها بهعلت عایق حرارتی قوی، دمای داخلی را در محدوده مشخصی حفظ میکنند.
کانتینرهای عایق دار به طور معمول در ابعاد ۲۰ فوتی موجود هستند و برای انتقال محمولههایی که نیاز به حفظ دما دارند، انتخاب مناسبی هستند.
در صورت نیاز به مطالعه بیشتر در مورد انواع کانتینر به شما پیشنهاد می کنیم مقاله کانتینر چیست را مطالعه فرمایید.
