اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز در واقع یک سری  قواعد بین المللی بازرگانی برای راحت  شدن تجارت در عرصه بین الملل است. در این مقاله قصد داریم شما را با قواعد اینکوترمز به طور کامل آشنا کنیم:

شاید کلیات قوانین بازرگانی در هر کشوری شبیه به یکدیگر باشد؛ اما در جزئیات قوانین همچنان اختلافات زیادی وجود دارد.

به همین دلیل در گذشته بازرگانان در ارسال کالا و حمل و نقل بین المللی با یکدیگر دچار اختلاف می‌شدند. برای حل این مشکلات یک سری مجموعه قوانین تعیین شد بنام قواعد اینکوترمز.

این قواعد برای تفکیک هزینه‌ها و مسئولیت‌ها بین فروشنده و خریدار استفاده می‌شود. هر دو طرف درگیر یک قرارداد تجاری موظف هستند تا از قوانین اینکوترمز که در قرارداد تجاری منعقد می‌کنند، پیروی کنند.

از اینکوترمز می‌توان برای درک بهتر شرایط هر دو طرف و همچنین تعیین قوانین موجود در قرارداد استفاده کرد.

اینکوترمز به فارسی یعنی چه؟

International Commercial Terms = incoterms

اینکوترمز از ترکیب سه کلمهٔ بالا تشکیل شده است.

مفهوم این سه واژه به فارسی یعنی قواعد بین المللی بازرگانی

تاریخچه ی اینکوترمز

برای اولین بار قوانین اینکوترمز در سال ۱۹۳۶ و توسط اتاق بازرگانی بین المللی ICC منتشر شد. در آن زمان این قوانین incoterms 1936 نام گرفت.

این مجموعه به منظور تسهیل امور بازرگانی قواعد اینکوترمز را تبیین کرد تا بازرگانان با اختلاف کمتری با یکدیگر تجارت کنند و از سردرگمی قوانین مختلف در هر کشور نیز نجات پیدا کنند.

از آن زمان تا به امروز اینکوترمز به استانداردی مقبول در سراسر جهان تبدیل شده است.

این قوانین در هر دوره اصلاح و به روز می‌شوند تا بتواند کاملاً جهان شمول شود.
بازنگری و تغییر و اصلاح اینکوترمز به دلیل تغییر در محیط و ابزارهای تجارت بین الملل و توسط اتاق بازرگانی بین المللی انجام می‌شود.

اینکوترمز تاکنون در سال‌های ۱۹۵۳، ۱۹۶۷، ۱۹۷۶، ۱۹۸۰، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به روز و اصلاح شده است.

اینکوترمز شامل چه مسائلی می‌شود؟

اینکوترمز ویژه قرارداد فروش می‌باشد. به بیان دیگر در اینکوترمز رابطه و تعهدات بین خریدار و فروشنده مورد بررسی قرار می‌گیرد. هر چند بدیهی است استفاده از یک قاعده اینکوترمز ۲۰۲۰ بر دیگر قراردادها (به طور ویژه قرارداد حمل) نیز تأثیرگذار است؛ بنابراین اینکوترمز، بخشی از تعهدات خریدار و فروشنده را مشخص نموده است و به موارد زیر مربوط نمی‌شود:

• ویژگی‌های کالای مورد معامله (زمان، روش، ابزار و ارز پرداخت قیمت)
• ممنوعیت‌های صادراتی و وارداتی
• مالکیت معنوی کالا و انتقال آن از فروشنده به خریدار
• تأثیر وقایع پیش بینی نشده در اجرای مسئولیت‌ها
• فورس ماژور و هارد شیپ

اینکوترمز در چه رشته‌هایی از بازرگانی وارد شده است؟

پرداختن به تمامی مسائل مربوط به:

• حمل کالا و بارگیری
• ترخیص کالا
• تعیین ریسک حمل‌ونقل کالا در مرحله‌های مختلف انتقال کالا از سوی فروشنده به خریدار

عدم آشنایی با قوانین اینکوترمز

هر تاجری موظف است تا برای به روز بودن در تجارت بین الملل با تمامی قوانین اینکوترمز آشنا شود. چرا که این قوانین در اصل به نفع تجار طراحی شده‌اند و به آنان کمک می‌کند تا با دردسرها و اختلافات کمتری با تاجران کشورهای دیگر به امور بازرگانی بپردازند.

ترم‌های اینکوترمز

در اینکوترمز ۲۰۲۰ قواعد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. دسته اول قواعدی که مربوط به تمامی روش‌های حمل می‌باشند EXW, FCA, CPT, CIP, DPU, DAP, DDP
2. و دسته دوم قواعدی که تنها مربوط به حمل دریایی می‌باشند FAS, FOB,CFR,CIF

تفسیر قواعد اینکوترمز

EXW – EX WORK در جدول اینکوترمز ۲۰۲۰ قاعده EXW به معنای تحویل در محل تعیین شده ازجمله انبار، کارخانه، دفتر و هر محل دیگری که در قرارداد مشخص شده است، می‌باشد. قابل ذکر است این محل نباید الزاماً محل خود فروشنده باشد و طبق قرارداد می‌تواند محل دیگری نیز باشد.

فروشنده باید کالا را مطابق قرارداد بسته بندی و سالم تحویل خریدار بدهد.

تمامی مسئولیت‌ها از این لحظه به بعد مشمول خود خریدار می‌شود.

این مسئولیت‌ها عبارت‌اند از:

• بارگیری
• حمل و نقل
• بیمه
• گمرک
• ریسک حمل و …

در واقع در این روش خریدار تعهد دارد تا کالا را از مبدأ به مقصد حمل کرده و تمامی مسئولیت‌ها و ریسک‌های این روند را می‌پذیرد. این روش در تمامی شیوه‌های حمل و نقل قابل استفاده است.

محل دقیق تحویل بار باید در قرارداد مفصلاً و واضح ذکر شود تا ریسک خریدار را کمتر کند.
باید دقت کرد که ترجمه “تحویل درب کارخانه” برای این قاعده ترجمه کاملی نیست و بهتر است به “تحویل در محل تعیین شده بدون ترخیص صادراتی” ترجمه شود.

FCA  یاFREE CARRIER  : تحویل در محل تعیین شده به حمل کننده  در کشور مبدأ

در این روش دقیقاً زمانی فروشنده مسئولیتش به پایان می‌رسد که کالا فرایندهای ترخیص صادراتی را پشت سر گذاشته باشد، تشریفات گمرکی انجام شده باشد و بار تحویل حامل شده باشد.

این که حامل کیست و در کجا بار به او باید تحویل داده شود توسط خریدار تعیین شده و در قرارداد باید ذکر شود. پس از تحویل بار به حامل فروشنده رفع مسئولیت کرده و دیگر هیچ مسئولیتی بر عهدهٔ وی نیست.

از اینجا به بعد تمامی مسئولیت‌ها و ریسک‌ها بر عهدهٔ خریدار میباشد.

نقطهٔ ریسک این فرایند زمان حمل بار است.

تمامی هزینه‌های مربوط به حمل و بیمه نیز با خریدار است.

در این روش نیز خریدار می‌تواند از تمامی شیوه‌های حمل و نقل استفاده کند.

توصیه می‌شود برای جلوگیری از هرگونه مشکل محل دقیق تحویل کالا در قرارداد مشخص شود.

 FAS  یا :Free Alongside Ship تحویل در کنار کشتی

در این روش دقیقاً زمانی مسئولیت فروشنده به پایان می‌رسد که کالا در کنار کشتی در مبدأ مقصد و روی اسکله تحویل داده شود.

تمامی هزینه‌های مربوط به حمل و بیمه و بازرسی کالا بر عهدهٔ خریدار است.

کلیه ریسک‌های ناشی از صدمه دیدن کالا حین بارگیری و حمل بر عهدهٔ خریدار است.

این روش تنها مناسب حمل و نقل دریایی و یا حمل در آبراه‌های کشور می‌باشد.

اگر محل دقیق تحویل کالا در قرارداد مشخص نشود ممکن است فروشنده کالا را در جایی تحویل بدهد که راحت‌تر است پس به این نکته حتماً توجه ویژه‌ای داشته باشید.

FOB  یا :Free On Board تحویل کالا روی کشتی یا شناور

فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام می‌رساند که کالا را در بندر بارگیری تعیین شده (مبدأ) روی کشتی بارگیری می‌نماید. به عبارتی خریدار از این لحظه به بعد باید مسئولیت کلیه مخارج کالا و خطرهای از میان رفتن کالا یا آسیب دیدن آن را تقبل کند.
تحویل روی عرشه برای این قاعده صحیح نیست. در نسخه ۲۰۰۰ بعد از عبور کالا از ریل یا نرده کشتی تعهدات فروشنده پایان یافته و ریسک به خریدار منتقل می‌شد؛ اما در  نسخه ۲۰۱۰ عبارت ریل یا نرده از توضیح این قاعده حذف شده است و در سال ۲۰۲۰ نیز به همان صورت است.

تمامی هزینه‌های مربوط به حمل، بیمه و بازرسی بر عهدهٔ خریدار میباشد.

این روش تنها مختص حمل دریایی می‌باشد.

در روش‌های این گروه فروشنده موظف است تا تمامی هزینه‌های انتقال کالا تا مقصد را متقبل شود؛ اما تمامی ریسک‌ها، فقدان و یا خسارات کالا مربوط به خریدار است.

می‌توان گفت در این روش تقریباً تقسیم مسئولیت اتفاق میفتد.

CFR یا Cost and Freight : قیمت کالا و کرایه تا بندر مقصد

بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام می‌رساند که کالا در بندر مبدأ در شناور بارگیری نموده و هزینه‌های متعارف رساندن کالا به بندر مقصد را پرداخت می‌نماید.

این روش همان c&f سابق است  که  در نسخه سال ۲۰۰۰ به CFR تغییر نام داد.

بهتر است در این قاعده نام هر دو بندر (مبدأ و مقصد) مشخص شود.

CIF یا Cost : Insurance and Freight هزینه، بیمه و کرایه حمل تا مقصد

این روش مخصوص حمل دریایی است. فروشنده کالا را بعد از بارگیری در شناور یا کشتی به شرکت حمل تحویل می‌دهد.
فروشنده موظف است کرایه، حق بیمه و دیگر هزینه‌های عرف تا بندر مقصد را نیز پرداخت نماید. باید دقت شود فروشنده فقط موظف به پرداخت هزینه‌های ذکر شده است و تعهدی بابت ریسک و خطرات اجرای این مراحل بعد از بارگیری در بندر مبدأ ندارد.

هزینه ی حمل و همچنین بیمه ی کالا با فروشنده است. فروشنده موظف است تا کالا ها را در بندر مقصد تعیین شده تحویل تحویل گیرنده دهد.
دامنه قرارداد و پوشش بیمه باید دست کم از لحظه انتقال خطر (بارگیری کالا در کشتی یا شناور در بندر مبدأ) تا زمان رسیدن کالا به مقصد مورد توافق باشد.

CPT یا Carriage Paid To : تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد

پرداخت کرایه حمل کالا تا … ” بدین معناست که فروشنده کالا را به حمل کننده‌ای که خود تعیین کرده است تحویل می‌دهد؛ اما هزینه‌های لازم جهت حمل کالا تا مقصد مقرر به عهده فروشنده می‌باشد.

بیشتر از این روش برای حمل‌های زمینی و هوایی استفاده می‌شود.

زمانی مسئولیت فروشنده به پایان می‌رسد که وی کالا را تحویل اولین حمل کننده بدهد.

از این لحظه به بعد ریسک حمل با خریدار است.

هزینهٔ بیمه و عقد قرارداد بازرسی با خریدار است.

فروشنده هیچ گونه مسئولیتی در برابر بیمه شدن کالا ندارد.

CIP : Carriage and Insurance Paid to  تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد

این روش بیشتر مناسب حمل مرکب است.

زمانی که فروشنده کالا را دقیقاً به همان نقطه‌ای که در قرارداد با خریدار توافق کرده می‌رساند ریسک این روش به پایان می‌رسد.

در این مرحله فروشنده کالا را به حامل و یا فرد دیگری که از طرف خریدار در قرارداد به عنوان تحویل گیرنده تعیین شده تحویل می‌دهد.

تمامی هزینه‌های مربوط به بیمه و حمل کالا کاملاً بر عهدهٔ فروشنده میباشد. عقد قرارداد بازرسی و تمامی هزینه‌های مربوط به بازرسی بر عهدهٔ خریدار است.
دراین قاعده فروشنده موظف به گرفتن بیمه نامه کلوز A می باشد، در صورتی که در نسخه اینکوترمز ۲۰۱۰ ارائه بیمه نامه با کلوز C کفایت می نمود. ضمنا ارز بیمه نامه باید با ارز معامله یکسان باشد و بیمه نامه باید دست کم ۱۱۰ درصد ارزش کل محموله را پوشش دهد.